Trasa: Olecko-Elbląg- Wikrowo-Raczki Elbląskie.
W Raczkach Elbląskich na Żuławach Wiślanych znajduje się najniżej położony punkt
w Polsce: 1,80 m poniżej poziomu morza (depresja naturalna). Jest on oznakowany
słupkiem z tablicą informacyjną. Fale morskie znajdujące się na słupku
oznaczają, że mniej więcej na tej wysokości znajduje się poziom morza. We wsi na
brązowym drogowskazie jest napisane, że do punktu jest 2 km, a w rzeczywistości
było … 200 m (jeszcze nikt nie poprawił błędu)!
We wsi Wikrowo przy pompie (na polach za domami), 7 kilometrów od Raczek
Elbląskich depresja jest jeszcze większa: 2,10 m poniżej poziomu morza (depresja
sztuczna). Jednak tutaj jest ona wytworem działalności człowieka. Przed II wojną
światową Niemcy wykopywali w Wikrowie torf, dlatego ten teren tak się obniżył.
Dojazd do tego miejsca nie jest oznakowany (skierował nas tam chłopiec
przejeżdżający na rowerze).
Praktycznie płaskie obszary Żuław Wiślanych (delta Wisły) poprzecinane są
licznymi kanałami i rowami melioracyjnymi. Delta zbudowana jest głównie z
materiałów naniesionych przez rzekę w ciągu ostatnich kilku tysięcy lat. Region
ten spośród innych wyróżniają żyzne gleby. 700 lat temu dzisiejsze obszary
depresyjne znajdowały się pod wodą. Zalew Wiślany sięgał znacznie dalej na
południe, a Elbląg był wówczas portem morskim. Narastająca delta Nogatu
zasypywała tę część zalewu i odcięła miasto. Osadzony materiał odgrodził
fragment wód dawnej zatoki morskiej. W tym procesie znaczną rolę odegrały łachy,
osady rzeczne, a także osiadanie powierzchni i pompowanie wód podziemnych.
Doprowadziło to do powstania depresji. Aby umożliwić osadnictwo i rozwój
rolnictwa, należało stworzyć system wodno-melioracyjny. Za panowania na tym
terenie Krzyżaków mieszkańcy wsi mieli obowiązek sypania i konserwowania wałów
przeciwpowodziowych, które do dziś są charakterystycznym elementem krajobrazu.
Do ich budowy używano drewna. Spowodowało to niemal całkowite zniszczenie
pierwotnych podmokłych lasów. W XVI w. sprowadzono specjalistów (protestanckich
menonitów) z Niderlandów, którzy przyczynili się do powiększenia polderów –
depresji chronionych przez wały przeciwpowodziowe.
W środę, 26 grudnia 2012 r., w słoneczny drugi dzień świąt Bożego Narodzenia w Raczkach Elbląskich i Wikrowie byli, najniżej położone punkty w Polsce widzieli: Marta Kiejdo i Andrzej Malinowski.
Depresja – obszar lądu położony poniżej poziomu morza; na mapach z hipsometrią
barwną obszar depresji oznacza się zwykle kolorem ciemnozielonym.
Żuławy Wiślane – region naturalny (kraina geograficzna; środkowa, największa
część Pobrzeża Gdańskiego) obejmujący rozległą równinę deltową Wisły
przypominającą w ogólnym zarysie kształt odwróconego trójkąta, którego
wierzchołek znajduje się w rozwidleniu Wisły na Leniwkę i Nogat, zaś podstawa
wyznaczona jest przez Mierzeję Wiślaną. Wysokość tak wyznaczonej figury osiąga
około 50 km, a podstawa – około 40 km.
Delta – ujście rzeki w postaci kilku odnóg, tworzących obszar nizinny o
charakterze bagiennym.
Łacha – ramię boczne rzeki lub jej dawne koryto (starorzecze) wypełnione wodą
stojącą i tworzące płytkie jezioro; łachy często są zarośnięte i przeobrażają
się w mokradło.
Czekaj... program LightBox poprawnie działa po wczytaniu się wszystkich miniaturek. Do nawigacji służą przyciski rozmieszczone u góry po obu stronach fotografii oraz na dole.