Dojazd: Olecko-Puńsk-Krejwiany-Senoji Radiske-Mockai-Budvietis-Rudamina
Rudamina to niewielka miejscowość na Litwie w okręgu olickim – 19 km od granicy
z Polską. Przechodzi przez nią drogą Łoździeje-Mariampol. Znajduje się tutaj
kościół, cerkiew, grodzisko i ruiny dworu z XVIII wieku. Nad okolicą góruje
niesamowite wzgórze – grodzisko jaćwieskie z I w. p.n.e.-XIII w. n.e. Położone
jest 850 m na południowy zachód od centrum miejscowości. Pojezierze Litewskie
należy do najmniej przekształconych przez człowieka. Wzgórze obronne otoczone
jest 2-3 metrowym wałem kamienno-ziemnym o wymiarach placu 60 x 83 m,
powierzchni dwóch hektarów i wysokości względnej ponad 40 m. Grodzisko w
Rudaminie jest jednym z najbardziej znanych pomników Jaćwingów, żyjących na
Zaniemeńszczyźnie. Gród został wzniesiony na brzegu dawnego jeziora, na szczycie
masywnego wzgórza, które na początku I i II tysiąclecia zostało przekształcone.
Zwiększono plac, wybudowano zbocza i wybrukowano je kamieniami, podniesiono
nasyp i zbudowano nowe ściany obronne. Archeologiczne badania wykopaliskowe
prowadzone były w 1918 i 1965 r. Obok grodziska odkryto kurhan grzebalny z
III-IV w. p.n.e. Zasiedlanie grodziska było wieloetapowe. Obiekt użytkowany był
od V do XIII w. Według legendy, w 1240 r. książę litewski Ringaudas, mityczny
ojciec Mendoga i protoplasta rodu książęcego Ryngoldowiczów, zbudował w
Rudaminie zamek, a także, iż w tym okresie Rudamina była stolicą księcia
Mindaugasa, który tutaj koronował się na króla Litwinów w 1251 r. Uważa się, że
w okresie walk z Krzyżakami Rudamina była ważnym punktem oporu. Zamek miał być
zburzony przez nich w 1387 r. przy pomocy bomb prochowych. Badania
archeologiczne wykazały, że do 1283 r. i nieco później Rudamina była jednym z
głównych grodów Jaćwingów.
GoogleMaps
Na uwagę zasługuje także dwór w Rudaminie. Jest on nierozerwalnie związany z
Mickiewiczowskim obrazem Litwy jako sielskiej krainy, chociaż dzisiaj jest
opuszczony i niszczeje. W czasach ZSRR był siedzibą kołchozu im. Żdanowa. W
siedmiohektarowym parku dworskim z trzema stawami rosną zaniedbane drzewa i
rzadkie gatunki roślin, sprowadzane przez właścicieli z dalekich stron. Park
jest pomnikiem przyrody.
Legenda głosi, że przed pierwszą wojną światową w dworze bywał Stanisław Ignacy
Witkiewicz. Witkacy spędzał wtedy wakacje u ciotki w Syłgudyszkach, po drodze
odwiedzając dwór w Rudaminie. Podobno nawet stąd Witkacy wybrał się w wielką
podróż do Wiednia, Monachium i potem Włoch.
Właściciele majątku ufundowali w XVI wieku miejscową świątynię. Dwieście lat
później została ona przebudowana - powstał dwuwieżowy, klasycystyczno-barkowy
kościół.
Historia dworu w Rudaminie to historia Polaków mieszkających tutaj do drugiej
wojny światowej. Teraz mieszkają tam Litwini, którzy tworzą zupełnie nową
rzeczywistość.
W dość ciepłą, ale deszczową niedzielę, 22 kwietnia 2012 r. wspięli się (… po
schodkach) na grodzisko w Rudaminie, oglądali dwór i rudamińskie posiadłości
Cezary Lasota, Konrad Radzewicz i Andrzej Malinowski.
Andrzej Malinowski.
Czekaj... program LightBox poprawnie działa po
wczytaniu się wszystkich miniaturek. Do nawigacji służą przyciski rozmieszczone
u góry po obu stronach fotografii oraz na dole.