Dojazd: Olecko-Filipów-Nowa Pawłówka-Hańcza.
Nad brzegiem Jeziora Hańcza (najgłębszego w Polsce: 108,5 m) istniał folwark
Stara Hańcza. Jego powstanie datuje się na wiek XVII. Obejmował on praktycznie
północną część obecnego Suwalskiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny. Otaczał
go park i ogród, przedzielony, zachowaną do dzisiaj aleją lipową (pomnik
przyrody). Od zachodu usytuowane były budynki gospodarcze, stawy rybne i
warzywnik. Budynek dworu położony na wzniesieniu wybudowano w XVIII wieku. Dwór
miał 11 właścicieli. Pierwszym był Stanisław Lipnicki. W czasie II wojny
światowej dwór stał się siedzibą leśnictwa, a po wojnie milicji. W 1946 r.
został spalony. Według jednej z wersji budynek został celowo podpalony w ramach
akcji niszczenia dworów; inna wersja mówi o przypadkowym pożarze, wywołanym
przez milicjantów „pędzących bimber”. Dzisiaj w tym miejscu pozostały ruiny
dworu, fragmenty muru, zasypane piwnice i drzewa z dawnego parku dworskiego.
Rośnie też jesion wyniosły (pomnik przyrody). Powstała również ścieżka poznawcza
„Drzewa i krzewy parku podworskiego w Starej Hańczy” i „Źródło Aretuzy”.
Według legend, w zatoce na wprost dworu cofające się wojska napoleońskie
zatopiły skarb – kasę jednego z korpusów. W rzeczywistości w 1831 r. w tym
miejscu doszło do potyczki polskich powstańców z carskim wojskiem. Polski
oddział został rozbity. Poległych pochowano we wspólnej mogile we wschodniej
części parku. Prawdopodobnie to oni przed bitwą zatopili kasę powstańczą w
jeziorze, aby nie wpadła w ręce wroga.
W pogodną niedzielę, 6 stycznia 2013 r. ruiny dworu Stara Hańcza widzieli, po Suwalskim Parku Krajobrazowych wędrowali, na Górę Rowelską (298 m n.p.m.), Górę Grabową (250 m n.p.m.) i Górę Zamczysko (230 m n.p.m.) weszli: Cezary Lasota, Konrad Radzewicz i Andrzej Malinowski.
Czekaj... program LightBox poprawnie działa po wczytaniu się wszystkich miniaturek. Do nawigacji służą przyciski rozmieszczone u góry po obu stronach fotografii oraz na dole.