Dojazd: Olecko-Ełk-Orzysz-Pisz-Wejsuny-Wierzba-Popielno.
Popielno jest niewielką osadą położoną w Mazurskim Parku Krajobrazowym na
Półwyspie Popielniańskim otoczonym jeziorami: Bełdany, Mikołajskie, Śniardwy i
Warnołty. To właśnie tutaj, w latach 50. XX wieku utworzono Stację Badawczą
Rolnictwa Ekologicznego i Hodowli Zachowawczej Zwierząt Polskiej Akademii Nauk.
Prowadzi się w niej hodowlę zachowawczą koników polskich i bydła rasy polskiej
czerwonej, hodowlę fermową bobrów oraz prowadzi obserwacje dotyczące biologii
jelenia szlachetnego.
Koniki polskie to jedyna rasa koni na świecie wywodząca się bezpośrednio od
dziko żyjących koni – tarpanów, które występowały do końca XVIII wieku w lasach
dawnej Polski, Litwy i Prus. Są wytrzymałe i odporne na choroby. Po przodkach
odziedziczyły charakterystyczne myszowate umaszczenie, z ciemną pręgą biegnącą
przez grzbiet. W Popielnie koniki hodowane są systemem tradycyjnym (stajennym) i
utrzymywane na swobodzie w rezerwacie leśnym o powierzchni 1600 ha (las
doświadczalny). Obecnie w rezerwacie przebywają 4 tabuny. W skład każdego tabunu
wchodzi ogier – przywódca, do 5 klaczy i ich potomstwo. Koniki polskie żyją do
40 lat. Są bardzo łagodne i coraz częściej używa się ich w hipoterapii, przy
schorzeniach lokomotorycznych u dzieci. Spełniają też ważną rolę w czynnej
ochronie przyrody – są „żywymi kosiarkami”, nie dopuszczają do zarastania
terenów nie wykorzystywanych już rolniczo, a cennych z przyrodniczego punktu
widzenia.
W 1956 r. w Popielnie, jako pierwszą w Polsce założono fermę jeleniowatych, w
której prowadzi się badania nad ich biologią. Do rodziny jeleniowatych należy 40
gatunków i około 200. podgatunków, żyjących we wszystkich środowiskach i
regionach świata. W Polsce w warunkach naturalnych występują: jeleń szlachetny,
sarna, łoś, daniel i jeleń sika. W warunkach naturalnych długość życia jeleni
wynosi około 15 lat, natomiast w fermowych do 23. Jelenie raz do roku nakładają
poroże i raz do roku je zrzucają (jest to fenomen).
Od 1958 r. istnieje w Popielnie ferma bobrów, która zapoczątkowała ochronę
aktywną tego gatunku. Zaczątek stada liczył wówczas 8 sztuk, sprowadzonych z
byłego ZSRR. Bóbr jest największym europejskim gryzoniem i dożywa 20 lat.
Obecnie w Polsce żyje około 20 tysięcy bobrów.
Kolejnym ewenementem stacji jest hodowla żubronia. To hybryda – 50% bizon
preriowy, 25% żubr, 25% krowa. W Popielnie żyje tylko jedna taka sztuka; w
latach 80. I 90. XX w. otrzymano 245 cielaków mieszańców o różnym udziale krwi
żubra. Celem krzyżowania było otrzymanie zwierząt o wysokich przyrostach masy
ciała i wdrożenie tej hodowli do praktyki. Na ziemiach polskich żubroń pojawił
się po raz pierwszy w 1847 r. Żubronie są silne i wytrzymałe. Samce ważą około
1200 kg, a samice 810.
W zabytkowym spichlerzu z XVIII w. usytuowano muzeum przyrodnicze. Zgromadzono w
nim materiał prezentujący dorobek i bieżące prace stacji. Ekspozycja składa się
z kilku działów. Interesująca jest kolekcja zrzutów poroża jeleni w ciągu
kolejnych lat ich życia.
W mroźną, słoneczną sobotę, 23 marca 2013 r. w Popielnie byli, koniki polskie
widzieli, bobra głaskali i żubronia podziwiali: Marta Kiejdo i Andrzej
Malinowski.
Czekaj... program LightBox poprawnie działa po wczytaniu się wszystkich miniaturek. Do nawigacji służą przyciski rozmieszczone u góry po obu stronach fotografii oraz na dole.